بيست سال پس از آتش بس

بيست سال پيش در چنين روزي، ايران قطعنامه 598 سازمان ملل مبني بر آتش بس را پذيرفت. مدت هاست كه ديگر كسي از انتقاد نهضت آزادي در مورد عدم قبول آتش بس پس از فتح خرمشهر يادي نمي كند اما كساني كه حوصله داشته باشند فقط كافي است همين روزنامه كيهان سال 60 و 61 را ورق بزنند و قطار هيات هاي ميانجي صلح را ببينند كه دست خالي برمي گشتند. شرايط ايران براي صلح در آن سال‌ها، عقب نشيني عراق به مرزهاي بين المللي و متجاوز شناخته شدن عراق و جبران خسارت جنگ بود. صدام در خرداد 61 اعلام آتش بس يكطرفه كرد و از تمام مناطق اشغالي عقب نشست، شوراي امنيت سازمان ملل نيز در قطعنامه اي خواستار آتش بس شد اما شوراي عالي دفاع (بخصوص فرماندهان سپاه) سرمست از پيروزي آزادسازي خرمشهر؛ به بهانه عدم تعيين متجاوز در قطعنامه، آتش بس را نپذيرفتند و جنگ ادامه يافت. شش سال بعد در تيرماه 1367 قطعنامه 598 سازمان ملل (با همان شرايط) پذيرفته شد. چه كسي پاسخگوي جان و مالي است كه در اين شش سال به هدر رفت؟
نمي خواهم احساساتي برخورد كنم. در ميان خاطرات و ورق‌هاي روزنامه آن روزها مي بينم كه جو انقلابي جامعه، به جنگ به شكل نبرد با امپرياليسم آمريكا و جبهه باطل نگاه مي كرد و مخالفان آتش بس در اكثريت بودند، كم نبودند آنهايي كه براي سقوط صدام و تاسيس حكومت اسلامي در عراق روزشماري مي كردند؛ كساني بودند كه جنگ برايشان كارخانه آدم سازي بود نه اتلاف منابع، مي دانم كه هيچ كس انتظار طولاني شدن جنگ را نداشت اما آخر نبايد در مورد عملكرد اين آدم‌هاي آرمانگرايِ غيرواقع بين قضاوتي شود؟ نبايد انتظار عذرخواهي را داشت؟ يا لااقل اطمينان از اين كه ديگر در مصدر امور نخواهند بود؟ چه تضميني هست همين ها دوباره ما را به جنگي فرساينده نكشند؟